Kudhihirisha Namna Mwanamke Anavyoweza Kukabiliana na Athari Zinazotokana na Matumizi Hayo ya Lugha

  • Mercy Kathambi Mbaabu Chuo Kikuu cha Kenyatta
  • Edwin Masinde, PhD Chuo Kikuu cha Kenyatta
Keywords: Dhuluma ya kijinsia, Mifumo ya kilinguistiki dhalishi, Usawa wa kijinsia, Mitazamo ya kijinsia, Simulizi, Unyanyapaa wa kifasihi
Sambaza Makala:

Ikisiri

Katika jamii nyingi za Kiafrika, lugha imekuwa chombo muhimu kinachotumika kuimarisha, kudumisha, au hata kupinga mitazamo ya kijinsia. Katika muktadha wa jamii ya Wameru, matumizi ya lugha yamekuwa yakielekeza mitazamo hasi dhidi ya wanawake katika uongozi, kwa njia ya kejeli, unyanyapaa wa kifasihi, na taswira dhalili zinazojengwa kupitia vyombo vya habari, mitandao ya kijamii, na mazungumzo ya kawaida. Utafiti huu unalenga kudhihirisha namna wanawake wanavyoweza kukabiliana na athari zinazotokana na matumizi hayo ya lugha, kwa kutumia Nadharia ya Uchunguzi tahakiki wa matini kama muktadha wa kimaandishi na kimaudhui.Kupitia uchambuzi wa matini kutoka majukwaa ya kijamii, hotuba za kisiasa, na mahojiano katika vyombo vya habari, utafiti huu umetambua kuwa lugha si chombo cha kieneo tu, bali ni uwanja wa mapambano wa kijamii. Mwanamke kiongozi, anapowekwa kwenye mizani ya lugha dhalishi, hujikuta akikabiliana na mashambulizi yasiyo ya moja kwa moja, bali yaliyojificha katika istilahi, tamathali na semi zinazobeba mizigo ya kiitikadi. Kwa kutumia misingi ya uchunguzi tahakiki matini kama ilivyowekwa na Fairclough (1995), utafiti huu umeangazia njia ambazo wanawake hutumia kuandika upya simulizi zao, kujenga utambulisho mbadala, na kutumia lugha yenye msimamo kuhimiza uaminifu wao wa kiuongozi. Wanawake hawa hujihami kwa kutumia hoja zenye msingi wa kitaaluma, kutekeleza majukumu yao kwa umakinifu, na kupinga kwa ufasaha taswira hasi wanazopewa.Matokeo ya utafiti huu yanabainisha kuwa lugha inaweza kutumiwa na wanawake kama silaha ya kupinga dhuluma ya kijinsia, na kwamba uwezo wa mwanamke kukabiliana na athari za lugha dhalishi unategemea uelewa wake wa matumizi ya lugha kama zana ya kujitetea, kubadili simulizi, na kujenga nguvu ya kijamii.Utafiti huu una mchango muhimu katika taaluma ya lugha na jinsia, hasa kwa kuelekeza mjadala kwa namna ambavyo wanawake wanaweza kujinasua kutoka kwa dhuluma za kimatamshi, na badala yake kutumia lugha kama ngao ya maendeleo na usawa. UTM imethibitisha uwezo wake kama chombo kinachofichua nguvu za kijamii zilizojificha katika matini, na hivyo kusaidia kuelewa mikakati inayotumiwa na wanawake katika kujinasua kutoka kwenye mifumo ya kilinguistiki dhalishi..

Upakuaji

Bado hatuna takwimu za upakuaji.

Marejeleo

Cameron, D. (1992). Feminism and linguistic theory (2nd ed.). Macmillan.

Chomsky, N. (1977). Essays on Form and Interpretation. New York: North-Holland.

Clarkson, J. (1992). Media and Gender Representation: A Feminist Perspective. Thousand Oaks: Sage Publications.

Creswell, J.W. (2005). Research Design. Thousand Oaks. CA: Sage.

Critical Discourse Analysis: An Overview. Htttps://www.sciencedirect.com (Accessed on 12/1/2025).

Kubania, J. (2023). Kawira is Paying for the Sin of Being a Woman. https://debunk.media. (Accessed on 23/4/2025)

Eckert, P., & McConnell-Ginet, S. (2003). Language and gender. Cambridge University Press.

Fairclough, N. (1989). Language and Power. London: Longman.

Fairclough, N. (1995). Critical Discourse Analysis: The Critical Study of Language. London: Longman

Foucault, M. (1972). The archaeology of knowledge (A. M. Sheridan Smith, Trans.). Pantheon Books.

Habwe & Karanja, P. (2004). Misingi ya Sarufi Ya Kiswahili. Nairobi: Phoenix Publishers.

Halliday, M.A.K. (1989). Language, Context and Text: Aspects of Language in A Social Semiotic Perspective. Oxford: Oxford University Press.

Hora, B. (2014). Introduction to critical discourse analysis. Bookboon.

Inside politics (2023) reddit.com+14standardmedia.co.ke+14reddit.com+14 (accessed on 12/3/2025)

Lakoff, R. (1975). Language and woman's place. Harper & Row.

Freire, P. (1968). Pedagogy of the Oppressed (M. B. Ramos, Trans.). Herder and Herder.

Tarehe ya Uchapishaji
18 September, 2025
Jinsi ya Kunukuu
Mbaabu, M., & Masinde, E. (2025). Kudhihirisha Namna Mwanamke Anavyoweza Kukabiliana na Athari Zinazotokana na Matumizi Hayo ya Lugha. Jarida La Afrika Mashariki La Masomo Ya Kiswahili, 8(2), 354-369. https://doi.org/10.37284/jammk.8.2.3674